İzmir tarihinin işgal ve kurtuluş dönemlerinde, İtalyan arşivleri önemli bir yere sahiptir.
- Dünya Savaşı’nın bitiminde, İzmir hem İtalya hem Yunanistan için hedef şehir konumundaydı. İtalya, İngiltere ve Fransa’yla gizli antlaşmalar yapmış ve İzmir İtalyanlara vaat edilmişti.
Paris Barış Konferansı’nın ardından, İngiltere ve Fransa bu antlaşmaları göz ardı etmiş ve İzmir’in Yunanlar tarafından işgalini desteklemişti.
Bu koşullar, İtalyanların İzmir başta olmak üzere Batı Anadolu’daki Yunan işgalini kendi menfaatleri için günden güne takip ve kaydetmelerine neden olurken, İzmir ve Cumhuriyet tarihi için de önemli arşivlerin oluşmalarını sağladı.
İtalya Penceresinden Mondros’tan Kurtuluşa İzmir’de, Prof. Dr. Mevlüt Çelebi, İtalya’daki arşivlere ziyaretleriyle, Mondros Mütarekesi’nin ardından İzmir’in işgalinden kurtuluşuna kadar yaşananları, detaylı bir bakışla Türkiye’deki tarih yazımına kazandırıyor.
İtalyan diplomasi, büyükelçilik ve askeri tarih arşivlerinin yanı sıra gazete arşivlerden yazarın bizzat aktardığı yazılı ve görsel kaynaklar, İzmir’in Kurtuluşu’nu, 100. yaşında bütün heyecanıyla tekrar canlandırıyor.
